Dirk Geldof

Maandagavond was ik op de lezing van de Nederlandse auteur Paul Scheffer in Borgerhout. Op uitnodiging van de Federatie voor Marokkaanse Verenigingen woonden zo’n 130 mensen zijn lezing bij, op basis van zijn laatste boek ‘Het land van aankomst’. Gisterenavond ging Scheffer spreken voor de Antwerpse SP.a, een lezing die enkel op uitnodiging toegankelijk was. Wie Scheffers standpunt over het hoofddoekenverbod kent, kan zich indenken dat de Antwerpse SP.a liever debatteert over integratie achter gesloten deuren, kwestie van de verdeeldheid binnenskamers te houden. En ondertussen verwijzen ook liberalen waarderend naar zijn boek, in debatten, of in de bespreking van Dirk Verhofstadt.

Eind deze maand is Scheffer te gast op Groen! Licht, een open debatmoment voor groenen en progressieven. Die brede waardering zegt zowel iets over Scheffers boek en aanpak als over het heersende debat.

Om te beginnen is het één van de sterkste boeken over diversiteit in de lage landen van de laatste jaren. Kritisch voor autochtonen en allochtonen, iedereen confronterend met vooroordelen en taboes. Ook al ben je het niet met alle oplossingen eens – zoals zijn voorstellen tot beperking van de sociale zekerheid in tijden van migratie – zijn analyse is helder, confronterend en prikkelend.

Inhoudelijk lukt Scheffer er ook in om een synthesewerk te schrijven dat in zeer uiteenlopende ideologische stromingen als richtinggevend wordt gezien. Hij vertrekt van de liberale waarden van verlichting en pluralisme in een open samenleving. Hij integreert een emanciperend denken vanuit zijn sociaal-democratische achtergrond. Hij verwerpt een doorgeslagen individualisme en pleit voor een hernieuwd ‘wij’ en een hernieuwd burgerschap, maar wil individuen tegelijk verlossen uit vormen van groepsdenken dat gevangen houdt. Hij staat open voor de groeiende migratiestromen in de wereld, maar wil wel een beleid om ze beter te sturen.

Laat me één citaat geven. “De bevolking van de grote steden wordt steeds meer een afspiegeling van alle continenten. (…) Dat is in alle opzichten een unieke ervaring, die uit de aard der zaak voor genoeg botsingen zorgt en een onzekerheid heeft uitgelokt over wat de samenleving te midden van alle wirwar nog bijeenhoudt” “De migranten hebben onbedoeld een verlegenheid zichtbaar gemaakt. Want de vraag naar hun inburgering is uitgemond in een zoektocht naar eigentijds burgerschap.” “Integratie dwingt aan alle kanten tot zelfonderzoek. (…) Niet het relativeren, maar het markeren van burgerschap moet het uitgangspunt zijn in tijden van immigratie.” (p. 401)

Het boek is het lezen meer dan waard. Scheffer bezig horen ook, voor al wie mee wil zoeken naar eigentijdse manieren om onze samenleving aan te passen aan de migratieprocessen van de 21ste eeuw. Iedere dag worden onze steden meer kosmopolitisch. Hoe gaan we daar als progressieven mee om? Op zaterdag 26 april 2008 kan je Scheffer in debat horen op Groen! Licht. Een absolute aanrader!

De aanpak van het hoofddoekenverbod in Antwerpen is nefast voor het samenleven in de stad. dat schreef ik al eerder. Steeds meer mensen beginnen te beseffen welke schade de meerderheid van Antwerps burgemeester Patrick Janssens heeft aangericht met het hoofddoekenverbod aan loketfuncties in de stad. Zowel voorstanders van openheid ten aanzien van religieuze symbolen als progressieve tegenstanders van hoofddoeken meten de groeiende schade op. In Antwerpen voelen vele allochtonen zich door dit stadsbestuur en door de allochtone raadsleden in de rug gestoken. In plaats van dialoog en gezamenlijk werken aan vormen van gedeeld burgerschap zorgden Janssens en co voor polarisatie. Ondertussen poogt het Vlaams Belang in heel Vlaanderen die polarisatie uit te dragen, tot de kleinste gemeenten waar ze amper iemand met een hoofddoek hebben gezien.

Vandaag beseffen twee raadsleden uit de meerderheid – Maya Detiege en Fauzaya Talhaoui – stilaan welke fouten ze het afgelopen jaar maakten, wanneer ze het mee goedkeurden en plooiden onder de interne partijdruk. Hun interview in De Morgen van vandaag is ontluisterend. Enkele citaten:

Fauzaya Talhaoui: "Je moet een kat een kat noemen. Het verbod is er gekomen omdat mensen problemen hadden met moslima's die een hoofddoek dragen. De rest - de keppeltjes, de kruisjes en de piercings - is er maar bij gesleurd om te verhullen dat er eigenlijk een hoofddoekenverbod werd ingesteld."

Fauzaya Talhaoui over het voorstel om nu ook bij het personeel in het stedelijk onderwijs het dragen van religieuze symbolen te verbieden: "De meeste raadsleden vielen compleet uit de lucht toen dat advies opdook. Ik begrijp niet dat zo'n gevoelige beslissing nog eens in alle stilte, in geheime cenakels, wordt voorbereid zonder de rechtstreekse betrokkenen ook maar één moment te raadplegen. De Antwerpse moslimgemeenschap wordt totaal genegeerd door de stad. Ze sluit liever akkoorden in besloten adviesraden."

Maya Detiège: "Je voelt dat het debat aan het escaleren is, dat het op een puur emotioneel niveau is aanbeland. De discussie over wel of geen hoofddoek stelde zich niet, tot Antwerpen het debat heeft geopend. Nog geen jaar later zijn we al zo ver dat mensen zich beginnen af te vragen of we ook op de bussen en de trams geen religieuze symbolen moeten verbieden. Het verbod is zijn doel kilometers ver voorbijgeschoten."

Maya Detiège: "Als het hoofddoekenverbod uitdeint naar het stedelijk onderwijs duw je moslims richting islamscholen. Dan gaan ze zich isoleren en leren we elkaar nooit kennen. Is dat wat we willen om ocharm zes vrouwen met een hoofddoek en één man met een keppeltje in het neutrale gareel te doen lopen? Het pijnlijke is dat de stad haar eigen ruiten ingooit.”

Fauzaya Talhaoui: "Hoe het hoofddoekenverbod evolueert en escaleert, is volgens mij symptomatisch voor de huidige manier van besturen. Er is een groot gebrek aan inspraak en participatie.”

Fauzaya Talhaoui: “Hoe kun je in deze multiculturele tijden nog een kille neutraliteit voorstaan? Je kunt diversiteit simpelweg niet meer verstoppen.”

Willen we komen tot een hernieuwde dialoog, als opstap naar vormen van gedeeld burgerschap, dan is de huidige polarisatie nefast. Hopelijk durven na dit interview meer raadsleden uit de meerderheid het debat heropenen en verbreden.

Het volledige interview kan je lezen in bijlage.

	Bijlagen
	Interview Talhaoui & Detiege De Morgen.doc

"Na Antwerpen en Gent is gisteren ook in Lier een hoofddoekenverbod voor loketpersoneel gestemd. Opnieuw met een wisselmeerderheid van Open-VLD, CD&V en Vlaams Belang. SP.a en Spirit stemden tegen. Maar de tegenstem in Lier en in Gent kan niet maskeren dat het de SP.a was die in Antwerpen vorig jaar de kat de bel aanbond.
In Antwerpen was er helemaal geen probleem met hoofddoeken en loketten, voordat Janssens dit voorstel op de agenda plaatste. Maar Janssens en co hebben er wel een probleem van gemaakt. In de Antwerpse gemeenteraad stemden alle raadsleden van SP.a en jawel, ook van Spirit, inclusief het lokale Spirit-boegbeeld Fauzaya Talhaoui, voor het hoofddoekenverbod. Alleen de twee raadsleden van Groen! stemden tegen. De Spa oogst nu wat het gezaaid heeft. Hun initiatief bleek de perfecte gangmaker voor het Vlaams Belang die nu overal in Vlaanderen moties indient voor een hoofddoekenverbod."

Dat schrijven Meyrem Almaci en Freya Piryns vandaag in een opiniestuk in De Morgen. En voor wie meer wil lezen verwijs ik graag naar het opiniestuk van Tom Lanoye 'Het gala-uniform van het westers denken' van 20 april 2007.

Met de provocatie van het Antwerps stadsbestuur is de ruimte voor een genuanceerd debat over de plaats van de islam en de modernisering ervan, de integratie en de evolutie naar een kosmopolitische samenleving jaren achteruitgezet. Geef mij dan maar een boek als 'Het land van aankomst' van de Nederlandse socioloog Paul Scheffer. Nee, ik ben het niet op alle punten met Scheffer eens. Maar hij geeft tenminste een aanzet voor een debat en een dialoog op niveau, anders dan de eigen-gelijk-eerst-moties tegen het hoofddoek ten lande.

'We hebben bijna alles, behalve genoeg.' Onder die titel staat in het januarinummer van Raak (het maandblad van de KWB) een mooi artikel over het boek 'We consumeren ons kapot'. Het is een interview en bespreking van het boek, dat blijkbaar ook de redactie aansprak:

"Het is een verademing eens een boek te lezen waarin niet alleen onze voortdurende consumptiedrang aan de kaak wordt gesteld, maar ook positieve alternatieven aangebracht worden. Het is eens geen appel voor absolute ascese (onthouding van genot), wél een keuze voor een duurzaam hedonisme (genotzucht) binnen de ecologische grenzen. We worden niet alleen met de beschuldigende vinger gewezen maar krijgen ook inzicht over hoe we er zelf iets kunnen aan doen. Geldof reikt ook concrete voorstellen aan voor een versterking van duurzame consumptie door bijvoorbeeld een lager btw-tarief in te voeren voor duurzame producten. De oplossing ligt niet alleen in handen van de individuele consument, maar ook de regeringen moeten kiezen voor ecologisch duurzame oplossingen." (uit Raak, januari 2008, p. 11)

Het volledige artikel vind je in de pdf in bijlage.

	Bijlagen
	RAAK 010_012_raak_01[1].pdf

In 'De Seizoenen', het tijdschrift van Velt, verscheen in het najaar een mooie bespreking van mijn boek 'We consumeren ons kapot'. Nu ik de bespreking ook digitaal heb, zet ik ze graag mee op de webstek. Bart Coenen sluit zijn bespreking met volgende passage:

"Zeer verhelderend is tenslotte Geldofs standpunt over de markt van de duurzame producten: ‘Duurzame consumptie is een groeimarkt, maar het blijft voorlopig nog een nichemarkt; een kleine markt die een beroep doet op bewuste consumenten die bij hun aankopen ook als bewuste burger handelen. Wachten op een verdere langzame groei van het aantal bewuste consumenten en ethische consumptie is geen oplossing. Het is absoluut onvoldoende wanneer we de impact van de huidige hyperconsumptie op onze planeet zien.’ Consumptie behoort niet vooral of uitsluitend tot het privédomein, want iedere beslissing om iets te kopen of niet te kopen, is uiteindelijk ook een maatschappelijke keuze. De keuze voor wel of geen duurzame consumptie is een dagelijkse keuze, individueel en politiek.
We consumeren ons kapot is aangenaam en vlot leesbaar. Geldof legt de nodige verbanden tussen nieuwe wetenschappelijke inzichten en verbind ze tot een theoretisch geheel dat gerust ‘af ’ mag worden genoemd. Zat je als ‘bewust’ consument (theoretisch) een beetje op een dood spoor, dan vind je in dit werk zeker energie om de draad weer op te pikken en door te zetten. (Bart Coenen, In ‘De Seizoenen, Velt, oktober 2007)"

De hele bespreking vind je hieronder in bijlage.

	Bijlagen
	boekbespreking Velt