Dirk Geldof

Of wanneer men paniekzaaien verwart met politieke moed…

“18.000 nieuwe regularisaties in Antwerpen”, kopte Gazet van Antwerpen vandaag op basis van een bewust gelekte OCMW-nota. In plaats van een moedig beleid te voeren, doen het Antwerpse stadsbestuur en het OCMW de voorbije dagen vooral aan paniekzaaierij en verzieking van het moeilijke debat over mensen zonder papieren.

De interne nota over regularisaties 2008 was deze week opgesteld om minister Turtelboom nieuwe argumenten te geven om haar aanpak van regularisaties-met-punten nog verder te verstrengen. De VLD-ers in de OCMW-raad mochten dit achter gesloten deuren aan de minister overmaken, de CD&V-NVA-fractie maakt het lobbywerk tegen regularisaties publiek. SP.a-Vlaamse Progressieven hebben in Antwerpen coalitiepartners voor het vuile werk en steunen achter de schermen blijkbaar diegenen die de zeer zwakke regularisatie in het federale bestuursakkoord verder willen uithollen.

De OCMW-nota, die niet op de Raad werd besproken, schiet op twee punten schromelijk tekort. Op geen enkel moment wordt de schatting van 18.000 mensen onderbouwd. Het cijfer wordt geponeerd ‘op basis van een aantal indicatoren’. De voornaamste kwaliteit van dit cijfer is het beoogde afschrikkingseffect. Dat De Wever dit een minimalistische inschatting noemt, illustreert het politieke-populistische opbod. Wil iemand opmerken dat bij de collectieve regularisatie van 1999 (zonder puntensystemen en met veel ruimere humanitaire criteria dan vandaag op tafel liggen), nog niet één derde van de nu genoemde afschrikcijfers een aanvraag indienden in Antwerpen? En dat er ook de afgelopen jaren reeds vele mensen tijdelijk werden geregulariseerd? Ten tweede mist de nota de kans om lessen te trekken uit de collectieve regularisatie van 1999 door betere integratietrajecten na regularisatie te voorzien.

Inmiddels maakt ook minister Turtelboom brandhout van de OCMW-nota waarop De Wever zich baseert. Ze noemt het "een nota waarin grove en zelfs fantaisistische extrapolaties worden gehanteerd om een pleidooi voor meer aanwervingen te ondersteunen". "Het getal, dat vorige week op het Antwerps schepencollege bekend raakte, is compleet van de pot gerukt en daarom ook al een week lang met de nodige omzichtigheid behandeld door verstandige Antwerpse politici", voegt de minister er aan toe.

In plaats van mee te doen aan het opkloppen van angst zou een stadsbestuur met durf de mogelijke regularisaties ook positief kunnen opvangen. Laat me enkele voorstellen doen.

1. Het uitblijven van beslissingen van de federale regering creëert inderdaad voor iedereen onduidelijkheid. Stad en OCMW hebben er belang bij hebben om publiek aan te dringen op een snelle beslissing voor regularisatie, in plaats van achter de schermen weerwerk te bieden. Zo vermijdt je grijze zones en eventuele aanzuigeffecten.
2. Op dit moment lukt de stad er niet in om mensen die nu al een tijdelijke regularisatie krijgen, tijdig van geldige papieren te voorzien. Men moet weken – soms maanden – wachten voor een positieve beslissing zich in een paspoort vertaalt. Het stadsbestuur, de dienst vreemdelingenzaken en de politie vinden dit geen prioriteit. Ondertussen kunnen de betrokkenen ook niet legaal werken bij gebrek aan arbeidskaart. Wil men eindelijk voldoende personeel inzetten om mensen na een positieve beslissing in Brussel ook papieren te geven? Zo veel sneller kunnen ze aan het werk of kunnen integratie- en taaltrajecten starten waar nodig.
3. Het voorbije jaar weigerde het OCMW systematisch mensen met een tijdelijke regularisatie in een sociale tewerkstellingstraject te zetten wanneer dit sociaal opportuun was. Hoe lang moeten dit soort achterhoedegevechten nog doorgaan? En hoe bereidt het OCMW zich voor op nieuwe regularisaties?

Een progressief stads- en ocmwbestuur zou dit debat in alle openheid voeren, met de erkenning dat er in onze stad opnieuw vele mensen zonder papieren leven en overleven. Meer nog: iedereen weet dat een deel van de horeca, de bouwsector, de fruitpluk en de schoonmaak systematisch van mensen zonder papieren gebruik maakt. Kunnen we de hypocrisie stoppen en een debat voeren hoe we mensen zonder papieren die zich willen integreren uit deze uitbuitingssituaties krijgen via regularisatie. Laat ons werk maken om ze zo snel mogelijk Nederlands te laten leren waar nodig en laat ons ze aan werk helpen. En organiseer overleg met de federale overheid over de vraag wie wat betaalt.

Moedige politiek creëert een draagvlak voor humanitaire regularisaties. Het aantal mensen zonder papieren vermindert niet wanneer sommigen de cijfers opkloppen. Ze verdwijnen evenmin. Mogen we aan Bart Dewever en aan het hele stadsbestuur vijf minuten, en misschien zelfs vijf jaar, politieke moed vragen om de komende regularisatie in goede banen te leiden. Op een manier waarbij humanitaire redenen primeren? En waarbij we alles op alles zetten om nieuwkomers zo snel mogelijk tot vormen van ‘gedeeld burgerschap’ te brengen in onze stad, zoals Paul Scheffer schrijft. Dat doe je door de realiteit in de stad te erkennen als basis voor beleid, niet door angst te zaaien en de kop in het zand te steken.

In Oikos nummer 44 verscheen zopas een bespreking van ‘We consumeren ons kapot’. Als prikkel om het boek te lezen alvast enkele stukken uit de bespreking:

“Wie de media volgt, zou de indruk krijgen dat door de stijgende prijzen onze koopkracht als een pudding in elkaar zakt. Daarnaast is er de discussie over de maatregelen die we moeten nemen om het hoofd te bieden aan de klimaatwijzigingen. Maatregelen die vanuit economische hoek veel weerstand oproepen, omdat ze de economische concurrentiepositie van Belgische bedrijven zouden schaden en zo ook de welvaart in ons land. (…) Nochtans blijkt al jaren dat de toegenomen welvaart en koopkracht in de westerse landen niet langer leidt tot meer welzijn en geluk. Integendeel, terwijl de druk op het milieu onhoudbaar is geworden blijkt het geluksgevoel in de rijkste landen achteruit te gaan.

Daarom is 'We consumeren ons kapot' van Dirk Geldof een belangrijk boek op het juiste tijdstip. Het maakt duidelijk dat business as usual geen optie is, noch voor het milieu, noch voor de toekomstige generaties, noch voor de armen in deze wereld, maar ook niet voor de koopkrachtigen die meer willen dan eindeloos gevangen zitten in de cyclus van consumeren en werken. De kracht van het boek zit voor een groot deel in zijn toegankelijkheid. Begrippen als efficiëntie, sufficiëntie en ecologische voetafdruk worden helder uiteen gezet.(…)

Opnieuw brengt Geldof hier de nodige nuancering aan vanuit sociaal perspectief. Zijn pleidooi ‘less is more’ gaat over de manier waarop de meerderheid van de mensen vanuit een relatieve rijkdom met behoeften omgaat in onze samenleving. Het gaat daarbij dus niet om de behoeften van mensen onder de armoedegrens, van wie de roep om een eerlijk deel van de materiële rijkdom meer dan terecht is.

Vanuit een structurele analyse maakt Geldof duidelijk dat consumptie niet alleen een privé zaak is, hoezeer marketing ons dat ook wil doen geloven. Consumptie is maatschappelijk ingebed, anders zouden we nooit tezamen als individu in de file staan om hetzelfde nieuwe trendy product aan te kopen. Duurzame consumptie vereist duidelijke beleidskaders, waarbij. duurzame consumptie wordt aangemoedigd en niet-duurzame vormen van consumptie ontmoedigd.

Besluitend kunnen we stellen dat Geldof op toegankelijke wijze een fundamentele paradox behandelt van onze hedendaagse moderniteit: we consumeren ons kapot zonder dat het ons gelukkiger maakt. Het is de hoogste tijd dat we deze historisch nieuwe situatie tot ons door laten dringen. Geldof stelt de juiste vragen en maakt duidelijk hoe blind de centrumpolitiek is voor deze fundamentele uitdagingen.” (Dirk Holemans in Oikos 44).

	Bijlagen
	44 08 Uitgelezen Holemans Grenzen aan de consumptie.pdf

Maandagavond was ik op de lezing van de Nederlandse auteur Paul Scheffer in Borgerhout. Op uitnodiging van de Federatie voor Marokkaanse Verenigingen woonden zo’n 130 mensen zijn lezing bij, op basis van zijn laatste boek ‘Het land van aankomst’. Gisterenavond ging Scheffer spreken voor de Antwerpse SP.a, een lezing die enkel op uitnodiging toegankelijk was. Wie Scheffers standpunt over het hoofddoekenverbod kent, kan zich indenken dat de Antwerpse SP.a liever debatteert over integratie achter gesloten deuren, kwestie van de verdeeldheid binnenskamers te houden. En ondertussen verwijzen ook liberalen waarderend naar zijn boek, in debatten, of in de bespreking van Dirk Verhofstadt.

Eind deze maand is Scheffer te gast op Groen! Licht, een open debatmoment voor groenen en progressieven. Die brede waardering zegt zowel iets over Scheffers boek en aanpak als over het heersende debat.

Om te beginnen is het één van de sterkste boeken over diversiteit in de lage landen van de laatste jaren. Kritisch voor autochtonen en allochtonen, iedereen confronterend met vooroordelen en taboes. Ook al ben je het niet met alle oplossingen eens – zoals zijn voorstellen tot beperking van de sociale zekerheid in tijden van migratie – zijn analyse is helder, confronterend en prikkelend.

Inhoudelijk lukt Scheffer er ook in om een synthesewerk te schrijven dat in zeer uiteenlopende ideologische stromingen als richtinggevend wordt gezien. Hij vertrekt van de liberale waarden van verlichting en pluralisme in een open samenleving. Hij integreert een emanciperend denken vanuit zijn sociaal-democratische achtergrond. Hij verwerpt een doorgeslagen individualisme en pleit voor een hernieuwd ‘wij’ en een hernieuwd burgerschap, maar wil individuen tegelijk verlossen uit vormen van groepsdenken dat gevangen houdt. Hij staat open voor de groeiende migratiestromen in de wereld, maar wil wel een beleid om ze beter te sturen.

Laat me één citaat geven. “De bevolking van de grote steden wordt steeds meer een afspiegeling van alle continenten. (…) Dat is in alle opzichten een unieke ervaring, die uit de aard der zaak voor genoeg botsingen zorgt en een onzekerheid heeft uitgelokt over wat de samenleving te midden van alle wirwar nog bijeenhoudt” “De migranten hebben onbedoeld een verlegenheid zichtbaar gemaakt. Want de vraag naar hun inburgering is uitgemond in een zoektocht naar eigentijds burgerschap.” “Integratie dwingt aan alle kanten tot zelfonderzoek. (…) Niet het relativeren, maar het markeren van burgerschap moet het uitgangspunt zijn in tijden van immigratie.” (p. 401)

Het boek is het lezen meer dan waard. Scheffer bezig horen ook, voor al wie mee wil zoeken naar eigentijdse manieren om onze samenleving aan te passen aan de migratieprocessen van de 21ste eeuw. Iedere dag worden onze steden meer kosmopolitisch. Hoe gaan we daar als progressieven mee om? Op zaterdag 26 april 2008 kan je Scheffer in debat horen op Groen! Licht. Een absolute aanrader!

De aanpak van het hoofddoekenverbod in Antwerpen is nefast voor het samenleven in de stad. dat schreef ik al eerder. Steeds meer mensen beginnen te beseffen welke schade de meerderheid van Antwerps burgemeester Patrick Janssens heeft aangericht met het hoofddoekenverbod aan loketfuncties in de stad. Zowel voorstanders van openheid ten aanzien van religieuze symbolen als progressieve tegenstanders van hoofddoeken meten de groeiende schade op. In Antwerpen voelen vele allochtonen zich door dit stadsbestuur en door de allochtone raadsleden in de rug gestoken. In plaats van dialoog en gezamenlijk werken aan vormen van gedeeld burgerschap zorgden Janssens en co voor polarisatie. Ondertussen poogt het Vlaams Belang in heel Vlaanderen die polarisatie uit te dragen, tot de kleinste gemeenten waar ze amper iemand met een hoofddoek hebben gezien.

Vandaag beseffen twee raadsleden uit de meerderheid – Maya Detiege en Fauzaya Talhaoui – stilaan welke fouten ze het afgelopen jaar maakten, wanneer ze het mee goedkeurden en plooiden onder de interne partijdruk. Hun interview in De Morgen van vandaag is ontluisterend. Enkele citaten:

Fauzaya Talhaoui: "Je moet een kat een kat noemen. Het verbod is er gekomen omdat mensen problemen hadden met moslima's die een hoofddoek dragen. De rest - de keppeltjes, de kruisjes en de piercings - is er maar bij gesleurd om te verhullen dat er eigenlijk een hoofddoekenverbod werd ingesteld."

Fauzaya Talhaoui over het voorstel om nu ook bij het personeel in het stedelijk onderwijs het dragen van religieuze symbolen te verbieden: "De meeste raadsleden vielen compleet uit de lucht toen dat advies opdook. Ik begrijp niet dat zo'n gevoelige beslissing nog eens in alle stilte, in geheime cenakels, wordt voorbereid zonder de rechtstreekse betrokkenen ook maar één moment te raadplegen. De Antwerpse moslimgemeenschap wordt totaal genegeerd door de stad. Ze sluit liever akkoorden in besloten adviesraden."

Maya Detiège: "Je voelt dat het debat aan het escaleren is, dat het op een puur emotioneel niveau is aanbeland. De discussie over wel of geen hoofddoek stelde zich niet, tot Antwerpen het debat heeft geopend. Nog geen jaar later zijn we al zo ver dat mensen zich beginnen af te vragen of we ook op de bussen en de trams geen religieuze symbolen moeten verbieden. Het verbod is zijn doel kilometers ver voorbijgeschoten."

Maya Detiège: "Als het hoofddoekenverbod uitdeint naar het stedelijk onderwijs duw je moslims richting islamscholen. Dan gaan ze zich isoleren en leren we elkaar nooit kennen. Is dat wat we willen om ocharm zes vrouwen met een hoofddoek en één man met een keppeltje in het neutrale gareel te doen lopen? Het pijnlijke is dat de stad haar eigen ruiten ingooit.”

Fauzaya Talhaoui: "Hoe het hoofddoekenverbod evolueert en escaleert, is volgens mij symptomatisch voor de huidige manier van besturen. Er is een groot gebrek aan inspraak en participatie.”

Fauzaya Talhaoui: “Hoe kun je in deze multiculturele tijden nog een kille neutraliteit voorstaan? Je kunt diversiteit simpelweg niet meer verstoppen.”

Willen we komen tot een hernieuwde dialoog, als opstap naar vormen van gedeeld burgerschap, dan is de huidige polarisatie nefast. Hopelijk durven na dit interview meer raadsleden uit de meerderheid het debat heropenen en verbreden.

Het volledige interview kan je lezen in bijlage.

	Bijlagen
	Interview Talhaoui & Detiege De Morgen.doc

"Na Antwerpen en Gent is gisteren ook in Lier een hoofddoekenverbod voor loketpersoneel gestemd. Opnieuw met een wisselmeerderheid van Open-VLD, CD&V en Vlaams Belang. SP.a en Spirit stemden tegen. Maar de tegenstem in Lier en in Gent kan niet maskeren dat het de SP.a was die in Antwerpen vorig jaar de kat de bel aanbond.
In Antwerpen was er helemaal geen probleem met hoofddoeken en loketten, voordat Janssens dit voorstel op de agenda plaatste. Maar Janssens en co hebben er wel een probleem van gemaakt. In de Antwerpse gemeenteraad stemden alle raadsleden van SP.a en jawel, ook van Spirit, inclusief het lokale Spirit-boegbeeld Fauzaya Talhaoui, voor het hoofddoekenverbod. Alleen de twee raadsleden van Groen! stemden tegen. De Spa oogst nu wat het gezaaid heeft. Hun initiatief bleek de perfecte gangmaker voor het Vlaams Belang die nu overal in Vlaanderen moties indient voor een hoofddoekenverbod."

Dat schrijven Meyrem Almaci en Freya Piryns vandaag in een opiniestuk in De Morgen. En voor wie meer wil lezen verwijs ik graag naar het opiniestuk van Tom Lanoye 'Het gala-uniform van het westers denken' van 20 april 2007.

Met de provocatie van het Antwerps stadsbestuur is de ruimte voor een genuanceerd debat over de plaats van de islam en de modernisering ervan, de integratie en de evolutie naar een kosmopolitische samenleving jaren achteruitgezet. Geef mij dan maar een boek als 'Het land van aankomst' van de Nederlandse socioloog Paul Scheffer. Nee, ik ben het niet op alle punten met Scheffer eens. Maar hij geeft tenminste een aanzet voor een debat en een dialoog op niveau, anders dan de eigen-gelijk-eerst-moties tegen het hoofddoek ten lande.